De Matthäus Passion van Johann Sebastian Bach is een van de meest ontroerende en diepgaande muzikale werken uit de klassieke muziekgeschiedenis. Het oratorium, gecomponeerd in 1727, vertelt het lijdensverhaal van Jezus Christus volgens het evangelie van Matteüs. Binnen dit monumentale werk spelen de koordelen een essentiële rol, waarbij Bach verschillende vocale stijlen en harmonieën inzet om de dramatiek en spirituele diepgang te versterken​.

Wilt u meer informatie over de koordelen uit Matthäus Passion? Houd deze pagina in de gaten, binnenkort verschijnen hier meer videobeelden uit de Matthäus Passion.

Waarom de koorpartijen van de Matthäus Passion blijven inspireren

De koordelen van de Matthäus Passion zijn niet slechts muzikale meesterwerken, maar ook dragers van diepe emotionele en spirituele betekenis. Ze verbinden het lijdensverhaal van Christus met de menselijke ervaring van verdriet, hoop en troost. Dit maakt Bachs oratorium een tijdloos werk dat elk jaar opnieuw ontroert en inspireert​.

Bent u benieuwd naar een live-uitvoering? Beleef de Matthäus Passion en laat u meevoeren door de kracht en pracht van Bachs onovertroffen koormuziek.

De rol van het koor in Matthäus Passion

Het koor heeft in de Matthäus Passion meerdere rollen. Soms vertelt het het verhaal, soms reageert het op de gebeurtenissen en op andere momenten neemt het actief deel aan het lijdensverhaal. Dit gebeurt op drie manieren: de levendige menigte-koren (turbae-koren), de ingetogen koralen en de grote koorstukken aan het begin en einde van het werk.

Grote Koorwerken: Indrukwekkende Opening

De Matthäus Passion opent en eindigt met grootse koordelen die de luisteraar direct meenemen in de emotionele diepte van het werk.

Opening: “Kommt, ihr Töchter, helft mir klagen”
Dit indrukwekkende openingskoor combineert twee aparte koren en een koraalmelodie, wat zorgt voor een gelaagde en overweldigende muzikale ervaring.

Het openingskoor van de Matthäus-Passion is een van de meest ontroerende en dramatische momenten in de muziekgeschiedenis. Bach opent de compositie met een monumentale dubbelkorigheid: twee koren en twee orkesten die elkaar afwisselen en aanvullen. Tussen de koren door horen we een dramatisch gesprek: -'Sehet!' ‘Wen?’ ' Den Bräutigam!' - waarmee Christus, de hemelse bruidegom, wordt aangeduid. De muziek roept direct een sfeer van diepe rouw op, terwijl de koren ons uitnodigen om deel te nemen aan het lijden van Christus.

'Sind Blitze, sind Donner in Wolken verschwunden

‘Sind Blitze, sind Donner’ is een explosie van emotie, een orkaan van woede en onrecht. Het is Bach op zijn krachtigst – muziek die de ziel doorboort en je midden in de storm plaatst. Na de duet van sopraan en alt waar ze zingen dat Jezus is overgeleverd, verraden, gevangen, barst de storm los! 'Sind Blitze, sind Donner in Wolken verschwunden?' – Waar blijven de bliksemschichten en de donder? De menigte schreeuwt om gerechtigheid, de koren denderen als een onweersbui. Bach schildert het moment waarop de wereld lijkt te beven. Woede, verontwaardiging, een schreeuw om straf voor de verrader. De muziek vlamt op als een storm… maar de hemel blijft stil.

Aangrijpende passage

De Evangelist beschrijft in sobere maar geladen woorden hoe Jezus naar Golgotha wordt gebracht: "Und da sie an die Stätte kamen mit Namen Golgatha, das ist verdeutschet Schädelstätte." Dit is het moment waarop het onvermijdelijke plaatsvindt. Bach zet de recitatief stijl in om de ernst van het moment te onderstrepen—geen versiering, geen dramatische gebaren, alleen de kale realiteit van het kruisweg verhaal. 

Wat deze passage zo aangrijpend maakt, is de contrastwerking. De Evangelist blijft een verteller, maar de muziek laat een onderhuidse spanning voelen. Wanneer hij zegt "Sie gaben ihm Essig zu trinken mit Galle vermischt," benadrukt Bach de bitterheid van dit moment door schrijnende harmonieën. Hier wordt Jezus niet alleen fysiek gekruisigd, maar ook bespot en vernederd. 

Na de kalm vertelde feiten van de Evangelist barst het koor plotseling los in "Der du den Tempel Gottes zerbrichst". Het serene recitatief wordt abrupt verstoord door de woede en spot van de menigte, waardoor Bach ons als luisteraar direct in de chaos en wreedheid van de kruisiging trekt. Dit contrast tussen vertelling en emotionele uitbarsting is wat de Matthäus-Passion zo aangrijpend en tijdloos maakt.

Indrukwekkend slotkoor

Het slotkoor "Wir setzen uns mit Tränen nieder" vormt de diep ontroerende afsluiting van de Matthäus-Passion. Na het lijdensverhaal blijft er enkel stille rouw over. De trage, zwaarmoedige beweging van de muziek, gedragen door lange zinnen in de koorpartijen, laat de luisteraar mee wiegen in verdriet en bezinning. Bach verweeft hier een gevoel van afscheid met een onderliggende rust. De herhaalde dalende motieven symboliseren tranen die langzaam neervallen, terwijl de zachte harmonieën een gevoel van berusting en hoop geven. De tekst spreekt over het neerleggen van Jezus in het graf, maar ook over de verwachting dat Hij zal ontwaken uit de dood. Zo sluit Bach de passie af met een diep menselijke emotie: verdriet, maar niet zonder hoop. De muziek blijft nog even hangen in de lucht, alsof het verhaal nog niet helemaal is afgelopen—alsof er iets groots te wachten staat.

Koralen: Reflectie en Samenhorigheid

De koralen in de Matthäus Passion vormen momenten van contemplatie en bezinning. Ze zijn gebaseerd op bekende Lutherse kerkliederen en dienden in Bachs tijd als herkenningspunten voor de toehoorders. Bach voorziet deze koralen van meesterlijke harmonisaties, waardoor ze een diep emotionele lading krijgen.

Voorbeelden van koralen in de Matthäus Passion:

• “ Ich bin's, ich sollte büssen” – een van de meest aangrijpende koralen, het drukt schuldbesef en berouw uit, met een diep emotioneel en introspectief gevoel.
• “O Haupt voll Blut und Wunden” – verbeeldt lijden en vergankelijkheid, met een gevoel van diepe droefheid en eerbied..

Deze koralen creëren een intiem en verbindend moment tussen muziek, tekst en toehoorders​.

Klik op de link om meer te lezen over koralen uit de Matthäus Passion

Turbae-koren: De Stem van het Volk

De turbae-koren zijn dynamische en dramatische koordelen waarin het koor de menigte vertegenwoordigt. Deze delen worden gebruikt om dialogen en gebeurtenissen uit het evangelie kracht bij te zetten. Enkele opvallende voorbeelden zijn:

• “Barabbam!” – waarin het volk roept om de vrijlating van Barabbas en de kruisiging van Jezus.
• “Lass ihn kreuzigen!” – een schrijnend en emotioneel moment waarin de massa eist dat Jezus aan het kruis wordt gehangen.

Bach gebruikt scherpe ritmes, snelle wisselingen in dynamiek en complexe harmonieën om de heftige emoties van deze scènes te benadrukken​.